Sabah koşunuzun sadece kalbiniz için değil, zihniniz için de harikalar yarattığını biliyor muydunuz? Yeni bir araştırma, düzenli egzersizin beyin fonksiyonlarını iyileştirerek demans riskini azaltabileceğini gösteriyor. Demans, hafıza ve bilişsel yetenekleri etkileyen çeşitli hastalıkları kapsayan bir terim ve dünya genelinde yedinci önde gelen ölüm nedeni. Her yıl yaklaşık 10 milyon yeni demans vakası teşhis ediliyor; bu her 3 saniyede bir yeni vaka demek. Yaşın yanı sıra yüksek tansiyon ve yüksek kan şekeri gibi faktörlerin de demans riskini artırdığı biliniyor.
Rutgers Üniversitesi’nden araştırmacılardan Dr. Steven K. Malin, kasları kuru bir süngere benzetiyor. Egzersiz yapmadığınızda kaslarınız sertleşir ve insülinin işini yapması zorlaşır. Ancak hareket ettiğinizde, o süngeri sıkıp yumuşatarak vücudun insüline karşı daha duyarlı hale gelmesini sağlarsınız. Bu nedenle, vücuttaki insülin direncini azaltmanın yollarını bulmak, demansı önlemenin de bir yolu olabilir.
Egzersiz ve Demans Riski Arasındaki Bağlantı Nedeni Ne?
Çalışma, egzersizin beynin insülini düzenlemesine yardımcı olduğunu ve doğrudan bilişsel fonksiyonları iyileştirdiğini ortaya koydu. Prediyabeti olan 21 yaşlı yetişkinin katıldığı araştırmada, katılımcılar iki hafta boyunca denetimli orta ila yüksek yoğunluklu egzersiz seansları tamamladılar. Sonuçlar dikkat çekiciydi: egzersiz, beyinde insülinle ilgili proteinleri taşıyan hücre dışı veziküllerin (küçük taşıyıcı kesecikler) sayısında önemli bir artışa yol açtı. Bu minik haber taşıyıcıları, nöronların iletişim kurmasına yardımcı oluyor ve beynin sağlıklı kalmasında önemli bir rol oynuyor.
Dr. Malin, insülin sinyalinde önemli bir rol oynadığı düşünülen Akt proteininin, nöron hücre büyümesi ve sağlığı için büyük önem taşıdığını belirtiyor. İnsüline karşı yetersiz yanıtın demansa yol açabileceği düşünüldüğünde, egzersizin insülin sinyalini güçlendirerek bu durumu önleyebileceği fikri oldukça umut verici. Elbette daha fazla araştırmaya ihtiyaç var, ancak bu bulgular fiziksel aktivitenin uzun vadeli beyin sağlığını desteklemenin erişilebilir ve düşük maliyetli bir yolu olabileceği fikrini güçlendiriyor.
Araştırmanın bir sonraki aşamasında, bilim insanları insülin spreyi ve MR görüntüleme yöntemlerini kullanarak insülinin beyin fonksiyonlarını nasıl etkilediğini daha iyi anlamayı hedefliyor. İnsülin spreyi uygulanmadan önce ve sonra beyindeki kan akışını inceleyerek, insülinin beyin üzerindeki etkileri hakkında daha derinlemesine bilgi edinmeyi planlıyorlar.
İnsülin ve Egzersiz Neden Beyin Sağlığı İçin Bu Kadar Önemli?
İnsülin, pankreas tarafından üretilen bir hormon ve en çok kan şekerini düzenlemesiyle tanınıyor. Ancak beyin sağlığındaki rolü de en az o kadar hayati. Beyin, insülin reseptörleri açısından zengin bir organ. İnsülin bu reseptörlere bağlandığında, nöronların iletişimini kolaylaştırıyor ve sinaptik bağlantıları güçlendiriyor. Tüm bu süreçler, hafıza ve öğrenmeyi desteklemeye yardımcı oluyor.
Tip 2 diyabet gibi durumlarda görülen yetersiz insülin sinyali, beyni bilişsel gerilemeye karşı daha savunmasız hale getiriyor. Araştırmalar, insülin direncinin Alzheimer hastalığının temel belirtilerinden olan amiloid-beta plakları ve tau yumaklarının oluşumuna katkıda bulunduğunu gösteriyor. İnsülin duyarlılığını artırmak, bu beyin değişikliklerini yavaşlatmaya ve hatta önlemeye yardımcı olabilir.
Banner Alzheimer Enstitüsü Araştırma Stratejisi Kıdemli Direktörü Dr. Jessica Langbaum, “Aerobik egzersiz başta olmak üzere egzersizin genel beyin sağlığı üzerinde faydalı bir etkiye sahip olduğunu bir süredir biliyoruz,” diyor. Önceki çalışmalar, egzersizin yetişkinlerde hafızayı ve düşünme yeteneğini geliştirebileceğini veya koruyabileceğini göstermiştir.
Dr. Langbaum, beyin sağlığını desteklemenin diğer yolları arasında sosyal etkileşimde kalmak, zihni zorlamak, dinlendirici uyku uyumak, stresi yönetmek, sağlıklı beslenmek, aktif kalmak ve diyabet ile tansiyonu kontrol altında tutmak olduğunu da ekliyor. “Demansın gelecekteki önlenmesi muhtemelen egzersiz gibi yaşam tarzı müdahaleleri ve ilaçların bir kombinasyonunu içerecek ve böylece en derin etkiyi yaratacaktır” şeklinde de sözlerini tamamlıyor.
Son Söz
Bu yeni araştırma, düzenli egzersizin sadece vücudumuz için değil, aynı zamanda zihnimiz için de ne kadar değerli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor. Hareketli bir yaşam tarzı benimseyerek, demans riskini azaltabilir ve zihinsel sağlığımızı uzun yıllar boyunca koruyabiliriz. Unutmayın, küçük adımlar büyük farklar yaratır. Günlük hayatınıza egzersizi dahil etmek için bugün harekete geçin!
